Debate sobre do libro Saberes de María Da Vrea

 

AUTOR

Carlos Solla Varela, tamén coñecido como Calros Solla, (nado en Pontevedra o 2 de abril de 1971) é un filólogo, escritor e etnógrafo galego.

Desde os anos 90 centra a súa actividade cultural na investigación e valoración do patrimonio material e inmaterial da Terra de Cerdedo (colección de ensaios Cerdedo na viaxeira) e, concretamente, no estudo e promoción do Monte do Seixo (Proxecto Montaña Máxica).

Na súa faceta exploratoria, descubriu ou colaborou na descuberta, valorización e divulgación de máis dun cento de sitios arqueolóxicos na comarca de Terra de Montes (petróglifos, mámoas, castros...).

No eido histórico, etnográfico e divulgativo, forneceu as coleccións Cerdedo in the Voyager e Solea Scripsit con vinte e nove títulos, entre os que destacan: Monte do Seixo. O santuario perdido dos celtas (2008), Así aprenderán a non ter ideas. Agrarismo, caciquismo e República en Cerdedo (2016), O legado dos homes pequenos. Gravados rupestres de Cerdedo (2017), Crónica da Galiza bizarra (2021), O Campo das Laudas. Alcouve da Memoria en Cerdedo (2022)

Así mesmo, como colaborador da asociación cultural e ecoloxista Vaipolorío, deu ao prelo: Andar primeiro de río. Inmateriais do río dos Gafos (2009), O río da memoria. Cartafol do río dos Gafos (1745-1970) (2014), Os espellos do pasado. A lenda dourada do Gafos (2019) e Auga mol en pedra dura. Inmobiliario etnográfico do río dos Gafos (2023).

A comezos deste ano e co gallo da homenaxe ás cantareiras e á poesía popular no Día das Letras Galegas, Calros Solla en Edicións Morgante publicou Saberes de María da Vrea. Tradición oral da freguesía de Folgoso (Cerdedo). O libro foi presentado na Biblioteca de Soutelo de Montes (Forcarei) o pasado 10 de maio na compaña da propia María Fraiz.

Na xuntanza e debate deste luns 29 de setembro, tivemos a sorte de contar coa presenza de María Fraíz –María da Vrea–, de 92 anos de idade, é natural do lugar de Covas, en Folgoso (Cerdedo). Posuidora dunha memoria prodixiosa, atesoura no seu maxín unha cumprida mostra do noso acervo tradicional: coplas, oracións, recitados, adiviñas, trabalinguas, refráns, contos, romances, cancións... As e os alí presentes  podemos gozar das portentosas calidades de María Fraíz, non só memorísticas, senón tamén como narradora oral.

Da súa propia voz fomos deleitadas e deleitados con algúns pasaxes do propio libro:

O cura, cando vai aos enterros/fora,

déixalle dito á criada:

veña tarde , veña cedo,

deitate na miña cama!

 

O cura mais a criada

ordenaron de cocer(e),

a leña estaba no monte

e a fariña por moer(e).

 

O cura que me casou

debía de estar borracho,

sequera me preguntou

se era femia ou era macho.

 

Cinzarrada

Sale la señorita Mónica

con la mano en la cintura;

sale diciendo  su madre:

¡ten paciencia criatura!

 

Sale la señorita Carmen

con la mano atravesada;

sale diciendo su madre:

¡que siga la cinzarrada!

 

Así entre adiviñas, refráns, contos e outros moitos saberes inéditos do profuso libro, pasamos unha entretida tarde deste luns de outono.  

 

Lémbramos con gozo que os membros da SLTO decidiron hai uns meses concederlle por unanimidade á nosa veciña o premio Mestra da Memoria 2025. A cerimonia de entrega dos Premios Mestras/Mestres da Memoria celebrarase con toda solemnidade na cidade de Lugo o vindeiro mes de outubro. María Fraíz Canaval recollerá o seu galardón a carón do grupo de investigación etnográfica Equipo Chaira (Antonio Reigosa, Mercedes Salvador, Ofelia Carnero e Xoán R. Cuba), merecentes así mesmo deste senlleiro recoñecemento.